Dwuletni termin na wystąpienie z roszczeniami związanymi z OOU niezgodny z Konstytucją

7 marca 2018 r. Trybunał Konstytucyjny w wyroku K 2/17 orzekł, iż art. 129 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska jest niezgodny z konstytucją. Przypomnieć należy, iż w/w przepis przewiduje dwuletni okres na wystąpienie z roszczeniami (odszkodowanie lub wykup), przy czym termin ten liczony jest od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, rygorystyczny dwuletni termin prekluzyjny (tj. niepodlegający przedłużeniu ani przywróceniu), jest zbyt krótki i przez to niezgodny z ustawą zasadniczą.

Istotnym jest, iż TK odroczył w czasie utratę mocy obowiązującej art. 129 ust. 4 POŚ wskazując, iż traci on moc obowiązującą z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. W praktyce, rozwiązanie takie budzi uzasadnione wątpliwości co do stosowania przepisu formalnie jeszcze obowiązującego, ale uznanego za sprzeczny z Konstytucją. 

 

Dominujący pogląd zakłada, że kiedy dochodzi do odroczenia utraty mocy obowiązującej danego przepisu, to pomimo uznania go przez TK za niekonstytucyjny, do czasu uchylenia obowiązuje i powinien być stosowany. Podkreślić jednak należy, iż w doktrynie i orzecznictwie nieobce są głosy skrajnie przeciwne, sprzeciwiające się możliwości stosowania przez sądy przepisów uznanych za niekonstytucyjne, niezależnie od daty określenia utraty mocy obowiązującej. W orzecznictwie istnieje również nurt opowiadający się za koniecznością każdorazowej indywidualnej oceny danego przypadku, bez uprzedniego wykluczenia możliwości zastosowania niekonstytucyjnego przepisu.

Reasumując, na mocy samej Konstytucji i w świetle prawa dojść może do paradoksalnej sytuacji, w której orzeczenie sądu oparte zostanie na przepisie uznanym za niekonstytucyjny. Trudno w sposób jednoznaczny przewidzieć, jakie skutki przyniesie orzeczenie TK i jaką linię orzeczniczą wypracują sądy powszechne.

Z uwagi na szereg wątpliwości zachęcamy, aby roszczenia związane z utworzeniem OOU wokół gdańskiego lotniska  zgłaszać do 30 marca 2018 r. celem uniknięcia stanu niepewności i ryzyka zarzutu spóźnionego zgłoszenia roszczenia.

Czytaj też: